Khánh Sơn là huyện miền núi vùng cao ngăn cách với đồng bằng của tỉnh bởi con đèo Khánh Sơn cao vời vợi, phía Bắc giáp huyện Khánh Vĩnh, Đông Bắc giáp Diên Khánh, Đông giáp huyện Cam Ranh, Nam và Tây giáp tỉnh Ninh Thuận, Khánh Sơn có 7 xã và 1 thị trấn.Tổng diện tích tự nhiên là 337km², dân số khoảng 20 ngàn người với mật độ dân số thấp: chỉ 54 người/km². Dân cư sống chủ yếu bằng nông nghiệp, lâm nghiệp. Thị trấn Tô Hạp là huyện lỵ, nằm ngay trục tỉnh lộ 9, cách thị xã Ba Ngòi 40 km về phía Tây. Diện tích đất lâm nghiệp của Khánh Sơn chiếm đến 94% tổng diện tích tự nhiên. Đồng bào các dân tộc thiểu số đã có cuộc sống định canh định cư, đã có tập quán trồng cây lúa nước, chăm sóc và khai thác nhựa thông, trồng chè và cà phê theo lối thâm canh thành vùng chuyên canh lớn.
Khánh Sơn (Khánh Hòa) có điều kiện khí hậu được ví như “Đà Lạt thứ hai”, cùng với đó là nền văn hóa bản địa hấp dẫn, những danh thắng tự nhiên độc đáo, di tích lịch sử ý nghĩa…
Những lợi thế về thời tiết, thiên nhiên đẹp khiến người ta nghĩ đến việc triển khai nền “công nghiệp không khói” ở huyện miền núi này. Tiềm năng du lịch ở Khánh Sơn nếu được đánh thức đúng hướng thì việc hình thành một nền kinh tế du lịch nơi đây không phải là điều quá xa xôi.
Trong nhiều lần trò chuyện với các đồng chí lãnh đạo huyện Khánh Sơn, điều trăn trở của các anh chính là làm thế nào để khơi dậy tiềm năng du lịch trên địa bàn huyện. “Làm du lịch ở Khánh Sơn - điều tưởng như xa vời nhưng lại rất thực tế. Cùng với việc phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng chuyên canh thì việc khơi dậy tiềm năng du lịch chính là điều chúng tôi đang hướng tới”, ông Mấu Thái Cư - Phó Chủ tịch UBND huyện chia sẻ.
< Những cô sơn nữ tắm tiên bên bờ suối sau buổi làm đồng, hình ảnh rất thường gặp ở các vùng dân tộc Tây Nguyên. Ảnh chụp tại Khánh Sơn - Khánh Hoà (internet).Với đặc thù của một huyện miền núi nằm tách biệt với đồng bằng, giao thông đi lại khó khăn, đời sống cũng như trình độ dân trí còn thấp chính là rào cản trên con đường Khánh Sơn hướng tới nền kinh tế du lịch. Tuy nhiên, không vì thế mà Khánh Sơn “nhụt chí” bởi với những tiềm năng đầy mới lạ, hấp dẫn cho du lịch sinh thái; du lịch văn hóa; du lịch khám phá… sẽ có một ngày những tiềm năng ấy sẽ thức giấc.
Từ TP. Cam Ranh, du khách ngược Tỉnh lộ 9 lên huyện Khánh Sơn. Sau khoảng hơn 30km, đặt chân đến đỉnh đèo, chúng ta đã cảm nhận thấy sự khác biệt của khí hậu nơi đây. Một bầu không khí mát lành, với sương mù vờn quanh đỉnh núi đẹp như một bức tranh thủy mặc.
Trên đường đến thị trấn Tô Hạp, chúng ta dễ dàng bắt gặp những ruộng lúa nước, những thửa nếp rẫy với hạt đen như than mà đồng bào nơi đây gọi là “nếp quạ”, những nương bắp, những “rừng xanh hoa chuối đỏ tươi”…
Hai bên đường là những căn nhà nhỏ của đồng bào dân tộc Raglai với lối sinh hoạt giản dị, mộc mạc. Những em bé Raglai nước da ngăm đen, ánh mắt xoe tròn hồn nhiên được các bà mẹ địu trên lưng; những thiếu nữ Raglai với chiếc gùi trên lưng mải miết trỉa bắp, cắt lúa; những người già vô tư lự thả hồn mình theo khói thuốc lá như tìm về một miền ký ức xa xăm.
Khám phá du lịch ở Khánh Sơn, địa điểm đầu tiên được nhiều người hướng tới chính là danh thắng thác Tà Gụ ở xã Sơn Hiệp. Thác Tà Gụ còn có tên gọi là Thác Ngà Voi Đá Đứng bởi nó có hình dáng giống như chiếc ngà voi khổng lồ. Thác cao khoảng 40m, gắn liền với truyền thuyết dân gian đặc sắc của dân tộc Raglai.
Ngọn thác đứng cắt dọc rừng xanh ngắt, thoai thoải uốn lượn, mài mòn từng phiến đá chênh vênh. Xung quanh khu vực thác Tà Gụ là cánh rừng nguyên sinh với hệ sinh thái đa dạng các loài động thực vật. Đến thưởng lãm thác Tà Gụ, du khách còn có thể trải nghiệm để khám phá cuộc sống của người Raglai nơi đây. Những ruộng mía tím, những trang trại cây ăn trái với sầu riêng đã được công nhận thương hiệu độc quyền, măng cụt, chôm chôm, vú sữa… có hương vị độc đáo chắc chắn sẽ làm hài lòng du khách.
Thưởng thức một bữa ăn dân dã bên thác với cơm lam, thịt gà nấu trong ống lồ ô sẽ là một điều rất lý thú với nhiều người. Đến với Khánh Sơn không chỉ có thác Tà Gụ mà còn có nhiều địa điểm hấp dẫn khác như thác Dốc Quy, di chỉ khảo cổ học Dốc Gạo, căn cứ địa cách mạng Tô Hạp…; đặc biệt là nền văn hóa Raglai đậm đà bản sắc.
Đêm đêm, trong những ngôi nhà dài, bên ánh lửa bập bùng, trong hơi men rượu Tapai, người già kể sử thi Akhà Duka cho con cháu nghe. Nam thanh nữ tú cùng nắm tay nhau đung đưa trong âm thanh mã la vang vọng tưởng như không bao giờ dứt. Khúc hát A Lâu thiết tha, trữ tình xua tan đi cái mệt mỏi, vất vả của một ngày lao động cực nhọc trên rẫy.
< Đàn đá Khánh Sơn.Tiềm năng du lịch ở Khánh Sơn đã rõ, nhưng đầu tư như thế nào để những tiềm năng đó phát huy hết giá trị là một bài toán khó đối với địa phương. Trước hết, huyện cần hoàn thành việc cải tạo, nâng cấp tuyến Tỉnh lộ 9 để việc đi lại được thuận tiện. Tiếp đó, sớm xây dựng và ban hành Đề án phát triển du lịch - lễ hội trên địa bàn huyện, trong đó nêu rõ việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch như thế nào? những sản phẩm du lịch cụ thể Khánh Sơn cung cấp đến du khách là gì? giải pháp thu hút và lưu giữ du khách khi đến với Khánh Sơn…
Cùng với đó là đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá tiềm năng địa phương, từ đó kêu gọi, thu hút nhà đầu tư vào lĩnh vực du lịch. Mới đây, có thông tin một doanh nghiệp lớn đã nhìn thấy tiềm năng du lịch ở Khánh Sơn và quyết tâm cùng với huyện sẽ đầu tư khai thác những thế mạnh này. Đây thực sự là tín hiệu vui đối với người dân Khánh Sơn cũng như với những ai yêu mến mảnh đất này.
Với một cái nhìn mang tính chiến lược, cùng những bước đi đúng hướng, trong một tương lai không xa, Khánh Sơn có thể trở thành điểm dừng lý tưởng trên hành trình du lịch ở vùng Tây Nam Khánh Hòa.
Khám phá Khánh SơnDu lịch, GO! - Tổng hợp từ báo Khanhhoa, Nhatrang travel và nhiều nguồn khác
