Biển chiều biên giới

Nhiều người Việt gần đây mỗi khi đến một kỳ nghỉ hay những lúc rảnh thường tranh thủ “xuất ngoại” khám phá những vùng đất lạ trên thế giới. 

Còn tôi, lại thích khám phá những miền đất thú vị của Tổ quốc mình. Và quyết tâm đặt chân tới mũi Sa Vĩ - điểm khởi đầu của dải đất hình chữ S - là một nơi, một lần như thế.

Thị xã Móng Cái, nơi có cửa khẩu giao thương với Trung Quốc, nơi người Việt và người Hoa có thể đi lại qua cây cầu Bắc Luân để bán mua tấp nập hàng ngày, nơi dòng sông Ka Long rộn rã những chuyến tàu chở hàng hóa ngược xuôi, những vải vóc quần áo, giày dép đồ gia dụng, và hơn cả là hải sản đậm đà mùi biển cả, nơi tiếng nói dường như cũng nhuốm màu sóng gió để trở nên nặng hơn, lạ hơn với nhiều vùng đất miền Bắc khác.

Ở đây, nhà cửa san sát, hàng hóa san sát, ai cũng muốn đến để mua sắm, để xem xét. Nhưng, chỉ ra khỏi thị xã vài cây số thôi, tự dưng thấy trời cứ như rộng ra, đất đai bằng phẳng đi. Cứ thế, hơn chục cây số đường trải nhựa thẳng tắp, hai bên là bãi sú mênh mông lộ hẳn ra hoặc ngâm chìm trong nước tùy theo độ lên xuống của thủy triều.

Rẽ trái là đường đến Trà Cổ, một ngôi làng biển cổ kính, hầu như nằm dạt về một bên. Bên kia là rừng dương xõa tóc, là bãi biển, là đường bờ biển bao quanh vùng biên cương của Tổ quốc mình. Muốn đến được mũi Sa Vĩ, phải qua Trà Cổ, đó cũng là sự trải nghiệm đầy thú vị.

Thật lạ, cách Móng Cái chừng mười bảy cây số, Trà Cổ dường như đứng ngoài sự náo nhiệt bán mua ấy, hay nói đúng hơn, nơi đây vẫn giữ được vẻ yên bình hiếm có của riêng mình như từ bao đời nay vẫn thế. Những ngôi nhà nhỏ, thấp với gạch ngói rêu phong đặc trưng của nơi hứng chịu nhiều bão tố. Con đường cũng nhỏ, người đi lại thưa thớt và chậm rãi chứ không vội vã ồn ào. Làng chạy dọc theo đường đi nên có nhiều ngõ nhỏ, vì thế, rẽ vào mỗi ngõ là gặp những điều bất ngờ. Có những ngôi nhà cũ, thẫm rêu, trên cổng còn ghi rõ năm xây dựng: 1926. Có khi, đó là một loài cây chẳng mấy khi gặp ở nơi khác.

Chợt gặp một cái biển chỉ dẫn lối rẽ vào Đình Trà Cổ - di tích lịch sử đã được xếp hạng. Chính nơi đây đã khởi nguồn cảm hứng cho nhạc sĩ Nguyễn Cường viết nên ca khúc “Mái đình làng biển” nổi tiếng. Đình vắng, mấy cậu bé say mê với trò chơi tự chế từ chiếc lốp xe máy hỏng bên gốc cây bàng, cây phượng. Ẩn sau những mái đao cong vút là biết bao câu chuyện về lịch sử, về chuyện đời, chuyện người.

Đình Trà Cổ được xây dựng vào năm Quang Thuận thứ 2 của đời Hậu Lê 1462, thờ sáu vị Thành hoàng đã có công lập nên làng Trà Cổ. Điều đặc biệt là, dù được xây dựng tại vùng biên giới giáp với Trung Quốc nhưng đình Trà Cổ hoàn toàn mang phong cách kiến trúc Việt Nam. Mặt bằng đình theo kiểu chữ Đinh, tiền đường gồm 5 gian, 2 trái, hậu cung có 3 gian. Mái đình hơi võng, lợp ngói mũi giống như những ngôi đình của các làng quê đồng bằng sông Hồng. Đình gồm 48 cột lim đặt trên tảng kê bằng đá xanh, cột cái cao 4,65 mét, chu vi cột 1,63 mét. Đình còn có 2 cột bằng đá nguyên khối cao hơn 2 mét.

Các cột được giằng đan bởi những xà ngang dọc, ở các đầu xà gồ đều chạm đầu rồng. Hai đầu hồi là Hai bức hoành phi sơn son thiếp vàng đối diện nhau: “Nam Sơn Tịnh Thọ (Nước nam bền vững); Địa cửu thiên trường (Đất vững trời dài)”. Trong đình có nhiều bức cửa võng trạm trổ tinh xảo được sơn son thếp vàng. Những hình ảnh cách điệu về Tứ Linh, về thần tiên, về con người... Trong hậu cung có bức trạm bông sen vàng, ở giữa giải hoa văn ô vuông. Trước hậu cung có bức y môn bằng lụa điều thêu hình rồng phượng, đôi chim hạc cao 1,5 mét.

Đầu Đao của đình uốn cong vươn lên như những đầu đao của những ngôi đình ở đồng bằng bác bộ. Đẩu Bẩy được làm bằng những thân lim lớn, trạm trổ hình đấu rồng tinh xảo, rất đặc biệt là các bức trạm trổ không hề giống nhau. Sàn đình làm bằng gỗ, cao 0,4 mét, bưng kín bằng những bức trạm trổ. Nhiều kết cấu mái đều được cách điệu và trạm trổ tinh xảo. Chính vì thế, đình mang đậm chất văn hóa của người Việt cổ xưa, không hề lai căng pha tạp đồng hóa với kiến trúc Trung Hoa, điều này càng khẳng định rằng cha ông ta ngày xưa đã rất coi trọng bản sắc văn hóa dân tộc.

Bãi cát trắng sạch, nước biển trong xanh vì thế biển Trà Cổ cũng thu hút nhiều người đến đây vui chơi. Nhưng với chúng tôi, đến Trà Cổ không phải vì bãi biển đẹp, mà bởi nơi đây có điểm đầu tiên của nét bút tạo hóa vạch nên bản đồ chữ S Việt Nam. Chúng tôi muốn uống một hớp nước ở điểm đầu này, muốn bước chân mình lạo xạo trong bùn cát, muốn hưởng trọn cái nắng, gió của biển trời Sa Vĩ. Những bông sim, bông mua hình như cũng tím hơn trong chiều biên giới. Nơi rừng dương chắn sóng rì rào, nơi bãi sú kiên gan ngâm mình giữ đất, nơi biển trời mênh mông cho ta thấm thía hơn bao giờ hết cái từ “Đất Nước” đã từ lâu quen thuộc với mình. Đó là cảm giác đầu tiên của chúng tôi khi đến với mũi Sa Vĩ.

“Từ Trà Cổ rừng dương đến Cà Mau rừng đước”, chúng tôi đã gặp nơi đây không chỉ là một tấm bảng khẳng định chủ quyền, không chỉ là một tấm biển vành đai biên giới, không chỉ là một rừng dương vi vút hát trong chiều muộn, mà thấy cả một nỗi niềm bâng khuâng, tự hào về Tổ quốc trào dâng trong tâm hồn.

“Chiều biên giới em ơi, có nơi nào xanh hơn”, câu hát ấy bất giác ngân lên trong lòng tôi khi nhìn ra xa xa muôn trùng sóng nước, nơi bóng chiều đã bắt đầu phủ lên biển cả bao la. Đằng sau là tiếng cười, tiếng ríu rít của những bạn trẻ, những đôi trai gái, cả những gia đình nhiều thế hệ, mang theo tiếng nói của vùng miền mình đến đây chụp ảnh, để lưu giữ một kỉ niệm, một khoảnh khắc, một cảm xúc và một trải nghiệm của cuộc đời mình. Còn phía trước kia là muôn trùng xa xôi, diệu vợi.

Chẳng biết, đất dưới chân mình đứng đây, mấy nghìn năm trước, cha ông ta ai là người đứng đầu tiên; chẳng biết, mấy nghìn năm qua, bao nhiêu dấu chân thế hệ đã đặt lên để mũi mãi hiên ngang luôn hướng ra phía biển...

Nhúm một nhúm cát, nhặt lên một hòn đá cuội, nắm chặt trong tay mình để thấy cát và đá cũng ấm tình Tổ quốc. Tôi mang hai vật ấy cất vào ba lô mang về đặt lên bàn làm việc. Tôi tin chắc rằng, mỗi khi nhìn thấy cát và đá tôi lại nhớ về Sa Vĩ, nhớ về Trà Cổ, về nơi đã lưu giữ một phần tâm hồn mình, để lại nhen nhóm và thu xếp thỏa mãn khát vọng lên đường khám phá những mũi Cà Mau, cột cờ Lũng Cú, những điểm cực khác của Tổ quốc mình và trân quý hơn những vẻ đẹp muôn hình muôn sắc khắp dải đất hình chữ S thân yêu.

Du lịch, GO! - Theo Datviet, internet