Porto - xứ sở rượu vang Bồ Đào Nha

Trước khi đặt chân đến Porto, tôi được nghe nhiều ý kiến trái chiều về thành phố này. Có người thì bảo nó rất thơ mộng, người khác thì bảo nó bẩn thỉu như một khu ổ chuột. Tất nhiên không có lửa thì làm sao có khói nhưng tôi luôn tâm niệm một điều là đã du lịch thì bao giờ cũng sẽ có những trải nghiệm không đúng như mình mường tượng ra. Cái quan trọng là cách suy nghĩ của mình có lạc quan hay không. Và đối với tôi, Porto chắc chắn sẽ có những nét đẹp khiến tôi nhớ mãi và quả đúng như vậy. Tất nhiên, rượu Porto là một trong những lý do chính để đến đây nhưng thành phố còn có nhiều bất ngờ khác để khám phá

Người Bồ Đào Nha có câu cửa miệng : « người Porto làm việc còn người Lisbon nhởn nhơ vui chơi ». Điều này thể hiện rõ sự khác biệt về tư tưởng suy nghĩ giữa miền bắc và miền nam của quốc gia này, cũng giống như Hà Nội và Hồ Chí Minh. Khá giống đấy. Miền bắc Bồ Đào Nha khí hậu khắc nghiệt và lại phải chịu nhiều cuộc xâm lăng của người Tây Ban Nha nên người dân phải lao động nhiều. Trong khi đó, miền nam với Lisbon thừa hưởng khí hậu rất đẹp và luôn hướng ngoại nên thoáng hơn trong lối suy nghĩ. Nói vậy thôi chứ lúc tôi đến đây, tôi không có cảm giác như đang ở một thủ đô kinh tế của Bồ Đào Nha với những người làm việc chăm chi đúng như câu cửa miệng của người dân địa phương. Trái lại, Porto rất thanh bình, không nhiều xe cộ.  Muốn khám phá Porto theo đúng nghĩa, sẽ cần phải bỏ thời gian ra đi dạo chậm rãi qua những ngôi nhà đá granit, đi một vòng tàu điện tram và đi dạo dọc theo sông Douro  và kết thúc bằng một chuyến du ngoạn trên sông Douro và ngắm nhìn Porto từ xa. 

 Khu phố cổ nằm trọn trong lưu vực sông Douro, trung tâm Porto được quy hoạch hai bên sườn sông theo dạng hình V. Các ngôi nhà truyền thống Porto có tên là « chais » được xây san sát dọc theo sườn đồi và như thể dính chặt vào đó tạo ra một vẻ đẹp rất đặc trưng. Khu phố cổ có tên địa phương là « Ribeira ». Các tòa nhà tuy có độ tuổi thâm niên hơn 1 thế kỷ nhưng lại xây không theo quy hoạch cụ thể nên mỗi một nhà được xây theo một lối kiến trúc của một thời kỳ khác nhau, lúc thì XVI, lúc thì XIX. Có lẽ vì sự xây trồng chéo lẫn lộn như vậy nên khiến nhiều du khách có cảm giác như đang ở một khu ổ chuột.  

 Cảm giác đó cũng có thể hiểu được vì dù sao Porto không phải là một thành phố giàu có. Cái nghèo thể hiện rõ ở việc các ngôi nhà không được trùng tu nhiều. 

Đi vào các nẻo ngõ nhỏ thì có thể thấy rõ những dải quần áo mắc treo ngoài trời. 

Porto còn nổi bật với lối họa tiết Azulejos, gạch ốp lát lên tường và vẽ tô điểm với gam màu xanh da trời là chủ đạo. Lối trang trí này rất thịnh hành vào thế kỷ XIX

Chủ đề tranh vẽ theo lối Azulejos chủ yếu liên quan đến lịch sử của Bồ Đào Nhà, những trận đánh lớn và truyền thuyết liên quan đến Thiên Chúa giáo

Baixa hay còn gọi là khu phố mới của Porto. Nổi bật nhất là đại lộ Liberty với một loạt các tòa nhà xây theo lối kiến trúc Art Déco đầu thế kỷ XX

Diện mạo của khu phố Baixa khá giống một góc phố ở Anh quốc. Tôi vào một hiệu sánh Lello và nhận thấy nội thất bên trong rất giống thư viện ở các trường đại học lâu đời Oxford hay Cambridge.

Và tôi thực sự ấn tượng với kiểu cầu thang uốn hình con rắn rất độc đáo này

Mỏi chân rồi, tôi lại chuyển sang đi tram. Ở Porto hệ thống tàu tram tồn tại hơn 100 năm nhưng hiện nay vẫn hoạt động tốt và các đầu tàu cũ kĩ thế này vẫn chạy ngon lành. Việc sử dụng tàu kiểu dáng cổ như thế này trở thành một trong những hoạt động du lịch của thành phố, cũng giống như chạy xe xích-lô của mình

Có nhiều chỗ dốc rất cao nhưng nhiều khi tram vẫn giữ tốc độ khá cao, khoảng 30mk/h nên nhiều khi có cảm giác như sắp bay ra khỏi khoang tàu

Cầu Ponte Luis I, khánh thành năm 1886 và là một trong các công trình kiến trúc được thiết kế bởi Gustave Eiffel, vốn dĩ lừng danh với với tháp cùng tên ở Paris. Đây cũng được coi là một trong những biểu tượng của thành phố.

Vòm thép cao hơn 170m khiến tôi liên tưởng đến cầu Long Biên, cũng là một tác phẩm của chính Eiffel.

Đi hết cầu Ponte Luis I là sang được bên kia bờ sông và đến khu phố Vila Nova de Gaia. Ngay khi sang được bên bờ là có thể nhìn thấy rất nhiều biển chỉ dẫn hướng đến các ngôi nhà chais và các hầm rượu Porto. 

Khu phố cổ Ribeia nhìn từ bên kia bờ sông Douro

Một điều thú vị là rượu Porto không phải do người Bồ Đào Nha trồng và phát triển mà lại do người Anh sáng tạo ra vào thế kỷ XVII. Thời điểm ấy, Anh và Pháp đang chiến tranh với nhau. Người Anh phải tìm một nguồn cung cấp rượu khác và đã chọn Bồ Đào Nha làm nguồn. Họ trộn rượu vang với vị brandy của whisky và tạo ra Porto. Ngày nay, có rất nhiều công ty sản xuất rượu Porto mang tên Anh quốc như Taylor’s, Graham’s hoặc Cockburn’s.   

 Tất cả các công ty này đều sở hữu hầm rượu ở khu Vila Nova de Gaia. Tôi gõ cửa hầm rượu Late Bottlet Vintage. 

 Bên trong, ông chủ giải thích rất chi tiết các công đoạn sản xuất rượu trong các gian phòng tối với bạt ngàn thùng rượu làm bằng gỗ sồi.

Từ chân cầu Luis I, tôi đi dọc theo bờ sông và không khó có thể nhận ra những chiếc thuyền buồm nhỏ chở các thùng rượu Porto, tên địa phương là barco ribelos. 

Các thuyền này trước kia là phương tiện vận rượu bằng đường thủy và là niềm tự hào của thương mại đường biển Porto nhưng ngày nay sự tồn tại của chúng có vẻ mang nhiều chất du lịch hơn. 

 Muốn tìm hiểu sâu hơn về rượu Porto chắc phải đi du thuyền dọc theo con sông Douro và ngắm nhìn các sườn đồi với những vườn nho. Con sông uốn khúc quanh co trong một khung cảnh như tranh vẽ với rừng thông trộn lẫn với rừng cọ.

Nhưng ấn tượng hơn nữa chính là cách người dân địa phương canh tác đất đai để tạo lên sự hòa trộn hoàn hảo giữa phong cảnh thiên nhiên và khu trồng nho làm rượu. Phương pháp canh tác đất trồng nho ở đây khá giống các thửa ruộng bậc thang ở Sapa. 

 Đất ở đây khá xốp nên rễ cây nho ăn rất sâu vào lòng đất nhiều khi lên đến 30m ! Bên cạnh khu canh tác là những ngôi làng nhỏ và nông trại, tiếng Bồ Đào Nha gọi là « quintas ».