Xoa xoa Bình Định

Vào những ngày hè nóng bức, ở miền quê Bình Định ta thường thấy những cô gái gánh xoa xoa đi bán khắp nơi, miệng luôn cất tiếng rao lanh lảnh: “Xa xa đây! Xa xa đây! Ai ăn xa xa hôn ?”. Người địa phương đã gọi chệch từ xoa xoa, thành xa xa và đã thành một thói quen khó sửa.

< Gánh xoa xoa tại Bình Định.

Xoa xoa là món ăn mát bổ được chế biến hoàn toàn bằng rau câu biển. Rau câu có màu trắng đục hay màu nâu sẫm, có loại màu tím nhạt. Người ta vớt rau câu từ dưới biển rồi đem phơi nắng cho khô để chở đi bán hoặc bỏ vào các bao để dùng dần.

Trước khi nấu, rau câu khô được ngâm trong nước khoảng một ngày để cho rau nở đều và trút bỏ hết các chất bẩn. Khi luộc người ta bỏ thêm vào rau câu một ít lá bứa, có tác dụng giúp cho xoa xoa mau đông.

< Thu hoạch rong câu.

Sau khi chín, người ta vớt rau câu ra và bỏ vào chiếc bao vải để ép lấy nước, còn bã thì bỏ đi. Nước luộc rau câu được để nguội trong những chiếc tô nhựa hay sành chừng vài giờ thì đông lại, ta đã có được món xoa xoa. Thường thì xoa xoa có màu xanh nhạt hay nâu thẫm nhưng nếu cắt nhỏ ra từng khối thì nó trong suốt như pha lê. Người ta dùng con dao bén “xắn” thành từng miếng nhỏ vuông vức, mỗi bề chừng ba, bốn phân tây bỏ vào chiếc thau nhựa đã có sẵn nước lã. Khi nào dùng, người ta mới vớt ra.

Vào những ngày hè oi bức món ăn này được ưa chuộng nhất. Các cô gái thường gánh xoa xoa đi bán khắp chợ quê, chợ tỉnh. Tiếng rao lãnh lót, vang xa giữa trưa hè.

< Rong câu biển có hình dáng thế này.

Khi có người ăn, cô bán hàng lấy vài khối xoa xoa bỏ vào chén, dùng con dao nhỏ bén, xắt lia lịa, chẳng mấy chốc đã thành những miếng xoa xoa nhỏ vụn. Tiếng mũi dao chạm vào thành chén nghe giòn tan. Sau đó cô lại nhẹ nhàng dùng chiếc múc bé tẹo được làm bằng vỏ cau khô khéo léo múc mật trong chiếc hũ đất rồi rải đều lên chén xoa xoa.

< Rong câu sau khi được chế biến thành xoa xoa.

Gọi là ăn nhưng phải húp mới ngon và đúng là người sành ăn, bởi vậy ít có ai chịu dùng thìa. Vị ngọt thơm của mật, vị cay nóng của gừng cộng với sự mềm mại của xoa xoa sẽ làm hài lòng mọi thực khách.

“Xa xa vốn ít lời nhiều
Anh về bỏ vợ cưới người xa xa”

Du lịch, GO! - Theo Nhật Bình Nguyễn Như Bình (DĐKT)